หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

เปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้า (Change electric motor)

สาขาวิชาชีพพลังงานและพลังงานทดแทน


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ GPW-CUER-865A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ เปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้า (Change electric motor)

3. ทบทวนครั้งที่ 1 / 2567

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ปฏิบัติงานด้านการบำรุงรักษามอเตอร์ไฟฟ้า ระดับ 5

ISCO-08        7412 ช่างซ่อมมอเตอร์

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

ผู้ที่ผ่านหน่วยสมรรถนะนี้ สามารถเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ โดยจะถอดและประกอบขดลวดของ Stator ของมอเตอร์ไฟฟ้า ดำเนินการเชื่อมวัสดุและขดลวดตัวนำ พันฉนวนของมอเตอร์ไฟฟ้า อบฉนวน ไล่ความชื้น Stator ของมอเตอร์ไฟฟ้า ทดสอบทางไฟฟ้าของขดลวด Stator ของมอเตอร์ไฟฟ้า ตรวจสอบความเรียบร้อยของงานเปลี่ยนขดลวดของมอเตอร์ไฟฟ้า และตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบของมอเตอร์ไฟฟ้า 

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

พลังงานและพลังงานทดแทน สาขางานระบบผลิตไฟฟ้า

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

10.1     กฎหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับการทำงานด้านไฟฟ้า 

   -    กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีว อนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับไฟฟ้า พ.ศ. 2558

10.2    กฎหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับการทำงานกับสารเคมี 

   -    กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับสารเคมีอันตราย พ.ศ. 2556

   -    ประกาศกระทรวงแรงงาน เรื่อง กำหนดสารเคมีอันตรายที่ให้นายจ้างจัดให้มีการตรวจสุขภาพของลูกจ้าง พ.ศ. 2552

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง บัญชีรายชื่อสารเคมีอันตราย พ.ศ. 2556

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง แบบบัญชีรายชื่อสารเคมีอันตรายและรายละเอียดข้อมูลความปลอดภัยของสารเคมีอันตราย พ.ศ. 2556

10.3    กฏหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับเครน ปั้นจั่น และการให้สัญญาณ  

   -    กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. 2552

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการ การใช้เชือก ลวดสลิง และรอก พ.ศ. 2553

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง กำหนดรูปภาพการใช้สัญญาณมือในการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับปั้นจั่น พ.ศ. 2553

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการอบรมหลักสูตรการปฏิบัติหน้าที่ผู้บังคับปั้นจั่น ผู้ให้สัญญาณแก่ผู้บังคับปั้นจั่น ผู้ยึดเกาะวัสดุ หรือผู้ควบคุมการใช้ปั้นจั่น และการอบรมทบทวนการทำงานเกี่ยวกับปั้นจั่น พ.ศ. 2554

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง ชนิดและประเภทเครื่องจักรและอุปกรณ์ที่ใช้ในการทำงานก่อสร้างที่ต้องตรวจรับรองประจำปี พ.ศ. 2554

   -    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการทดสอบส่วนประกอบและอุปกรณ์ของปั้นจั่น พ.ศ. 2554

10.4    กฎหมายด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับการทำงานบนที่สูง

   -    กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับงานก่อสร้าง พ.ศ. 2551

10.5    กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)		 รหัส PC
(จากระบบ)
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

1. อธิบายหลักการปรับปรุงและเปลี่ยนขดลวดของมอเตอร์ไฟฟ้าได้อย่างถูกต้อง

 PGS-MC04-5-010-01.01 223464
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

2. ถอดและประกอบขดลวดของ Stator ได้อย่างถูกต้อง ไม่เสียหายและปลอดภัย

 PGS-MC04-5-010-01.02 223465
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

3. ดำเนินการเชื่อมวัสดุและขดลวดตัวนำ ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

 PGS-MC04-5-010-01.03 223466
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

4. พันฉนวนของมอเตอร์ไฟฟ้าได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

 PGS-MC04-5-010-01.04 223467
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

5. อบฉนวน ไล่ความชื้น Stator ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

 PGS-MC04-5-010-01.05 223468
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

6. ทดสอบทางไฟฟ้าของขดลวด Stator

 PGS-MC04-5-010-01.06 223469
PGS-MC04-5-010-01

เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

7. ตรวจสอบความเรียบร้อยของงานเปลี่ยนขดลวดพร้อมรายงานผลการทำงาน

 PGS-MC04-5-010-01.07 223470
PGS-MC04-5-010-02

ตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ

1. ความรู้พื้นฐานการ Overhaul Rotor และส่วนประกอบของมอเตอร์ไฟฟ้า

 PGS-MC04-5-010-02.01 223471
PGS-MC04-5-010-02

ตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ

2. ตรวจสอบ rotor ของมอเตอร์ไฟฟ้าได้อย่างถูกต้อง

 PGS-MC04-5-010-02.02 223472
PGS-MC04-5-010-02

ตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ

3. ตรวจสอบ อุปกรณ์ประกอบของมอเตอร์ไฟฟ้าได้อย่างถูกต้อง

 PGS-MC04-5-010-02.03 223473

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

1.    ความรู้เรื่องเครื่องกลไฟฟ้า  ประกอบด้วยเนื้อหาเรื่องวงจรแม่เหล็ก แม่เหล็กยกของโครงสร้างและหลักการทำงานของเครื่องกลไฟฟ้ากระแสตรง โครงสร้างและหลักการทำงานของหม้อแปลงไฟฟ้าชนิดหนึ่งเฟสและสามเฟส โครงสร้างและหลักการทำงานของเครื่องกลซิงโครนัสมอเตอร์ซิงโครนัสชนิดแม่เหล็กถาวรแบบติดแม่เหล็กข้างนอกและติดข้างในตัวหมุน (โรเตอร์) โครงสร้างและหลักการทำงานของมอเตอร์เหนี่ยวนำชนิดหนึ่งเฟสและสามเฟส

2.    งานเชื่อมประสานโลหะ ประกอบด้วยลักษณะรูปแบบและวิธีการเชื่อมประสานโลหะอ่อน (ตัวนำประเภทต่างๆ)

 

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

ทักษะในการทำงานด้านเทคนิค (Technical Skills)

1.    การเลือกใช้เครื่องมือทั่วไป (เครื่องมือช่าง และเครื่องมือวัด) และเครื่องมือพิเศษสำหรับปฏิบัติงานงานเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้า

ทักษะในการทำงาน (Soft Skills)

2.    ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น (Team Working)

3.    ทักษะความเป็นผู้นำ (Leadership)

4.    ทักษะการสอนงานเบื้องต้น

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1.    หลักการคำนวณพื้นฐานทางด้านไฟฟ้าและทางกลที่เกี่ยวข้อง เช่น การคำนวนหาค่ากระแสที่พิกัดค่าแรงบิดที่พิกัด

2.    ความรู้สำหรับการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ 

3.    วิธีการใช้เครื่องมือในการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้า และอุปกรณ์ประกอบ

4.    ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือในการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

5.    ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในการปฏิบัติงานเกี่ยวกับการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ

6.    การเก็บ บำรุง รักษา เครื่องมือทั่วไปและเครื่องมือพิเศษ

7.    ความรู้ด้านการวัดเพื่อเปรียบเทียบหลังจากการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ไฟฟ้า 

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

   (ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) หรือ

1.    ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

2.    แบบบันทึกผลการสังเกตการปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

3.    แบบรวบรวม/แฟ้มสะสมผลงานการปฏิบัติงาน (ถ้ามี) 

4.    หลักฐานการอบรมด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดล้อม (ถ้ามี) โดยไม่ต้องประเมินในหน่วยสมรรถนะ ด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดล้อม

5.    หลักฐานการอบรมหลักสูตรความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า (ถ้ามี) โดยไม่ต้องประเมินในหน่วยสมรรถนะความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า

   (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) หรือ

1.    หลักฐานการศึกษา

2.    ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

3.    แบบบันทึกผลการสัมภาษณ์ (ถ้ามี)

4.    แบบบันทึกผลการสอบข้อเขียน (ถ้ามี)  

5.    แบบรวบรวม/แฟ้มสะสมผลงาน (PortFolio) การปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

   (ค) คำแนะนำในการประเมิน

ประเมินเข้ารับการประเมินสามารถนำหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้มาประกอบในการประเมิน โดยรวบรวมข้อมูลตามรายละเอียดที่แสดงใน check-list รายการ

   (ง) วิธีการประเมิน

1.    พิจารณาหลักฐานความรู้ ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองฯ

2.    พิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงาน แสดงหลักฐานการผ่านการอบรม/ใบรับรองจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

15. ขอบเขต (Range Statement)

ผู้เข้ารับการประเมินจะต้องปฏิบัติการบำรุงรักษาขั้นสูง (ระดับการซ่อมแก้ไข) การเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ โดยต้องทราบถึงข้อหลักของการดำเนินการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ ตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ ในระดับดังกล่าว

   (ก) คำแนะนำ

ผู้เข้ารับการประเมินจะต้องปฏิบัติการบำรุงรักษาขั้นสูง (ระดับการซ่อมแก้ไข) การเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ โดยต้องทราบถึงข้อหลักของการดำเนินการเปลี่ยนขดลวดมอเตอร์ การตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ ในระดับดังกล่าว

   (ข) คำอธิบายรายละเอียด

1.    เปลี่ยนขดลวดของ Stator ของมอเตอร์ไฟฟ้า

   -    การถอดและประกอบขดลวด Stator ได้อย่างถูกต้อง ไม่เสียหายและปลอดภัย โดยดำเนินการเลือกเครื่องมือและการรื้อถอด Stator Wedge , Jumper Bar การประกอบกลับคืน ได้อย่างปลอดภัยและไม่ทำให้ Stator Core, Stator Coil และ Stator Winding เกิดความเสียหาย

   -    การเปลี่ยนขดลวด Stator ได้อย่างถูกต้อง ไม่เสียหายและปลอดภัย โดยจะดำเนินการตัดการเชื่อมต่อ Stator Winding การเคลื่อนย้าย กระบวนการเตรียมการ Stator Core ก่อนการลง Winding การเรียงลำดับ Phase การการเชื่อมประสาน Stator Bar และจุดต่อต่างๆ ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย  เช่น การเลือกวิธีการและเครื่องมือในการเชื่อมประสาน Stator Bar และจุดต่อต่าง ๆ ตามข้อกำหนดทางด้านเทคนิคของมอเตอร์ไฟฟ้าในรุ่นนั้น ๆ และเป็นไปตามตามมาตรฐานสากล การดำเนินการปิดกั้นบริเวณพื้นที่การเชื่อมตามมาตรฐาน

   -    การดำเนินการตรวจสอบและทดสอบทางไฟฟ้าของขดลวด Stator ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะดำเนินการปิดกั้นบริเวณพร้อมป้ายแจ้งเตือน และผู้เฝ้าระวังระหว่างการทดสอบ มาตรฐานการทดสอบและความปลอดภัยด้านไฟฟ้า ข้อกำหนดความปลอดภัยของอุปกรณ์และค่าควรระวังสำหรับการทดสอบทางด้านไฟฟ้า

2.    ตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ

   -    การถอดและประกอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบได้อย่างถูกต้อง ไม่เสียหายและปลอดภัย โดยดำเนินการเลือกเครื่องมือและวิธีการรื้อถอด Rotor สำหรับ AC Induction Motor แบบกรงกระรอก (Squirrel Cage Rotor) ไม่ทำให้ Balance ring, End ring หรือ Shorting ring, Rotor Bars, Fan Blades เกิดความเสียหาย  แบบวาวด์โรเตอร์ (Wound  Rotor Motor) หรือแบบสลิป-ริงมอเตอร์ (Slip-Ring Motor) ไม่ทำให้ Slip ring, Rotor Core, Rotor Coil เกิดความเสียหาย  สำหรับ AC Synchronous Motor และสำหรับ DC Motor ไม่ทำให้ Commutator, Armature เกิดความเสียหาย

   -    การดำเนินการตรวจสอบและทดสอบทางไฟฟ้า ตรวจสอบและทดสอบทางกายภาพของ Rotor ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะดำเนินการปิดกั้นบริเวณพร้อมป้ายแจ้งเตือน และผู้เฝ้าระวังระหว่างการทดสอบ มาตรฐานการทดสอบและความปลอดภัยด้านไฟฟ้า ข้อกำหนดความปลอดภัยของอุปกรณ์และค่าควรระวังสำหรับการทดสอบทางด้านไฟฟ้า  ความปลอดภัยทางอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อม สำหรับการทดสอบทางกายภาพ

   -    การดำเนินการตรวจสอบและทดสอบทางไฟฟ้า ตรวจสอบและทดสอบทางกายภาพของ อุปกรณ์ประกอบได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยจะดำเนินการปิดกั้นบริเวณพร้อมป้ายแจ้งเตือน และผู้เฝ้าระวังระหว่างการทดสอบ มาตรฐานการทดสอบและความปลอดภัยด้านไฟฟ้า ข้อกำหนดความปลอดภัยของอุปกรณ์และค่าควรระวังสำหรับการทดสอบทางด้านไฟฟ้า  ความปลอดภัยทางอาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อม สำหรับการทดสอบทางกายภาพ

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1   เครื่องมือประเมิน เปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

   (1)   ข้อเขียนแบบปรนัย เช่น การเปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

   (2)   ข้อเขียนแบบอัตนัย เช่น การเปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า

   (3)   การสัมภาษณ์ เช่น การสอบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการเปลี่ยนขดลวด Stator มอเตอร์ไฟฟ้า โดยมีแฟ้มสะสมผลงานประกอบการสัมภาษณ์

18.2   เครื่องมือประเมิน การตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ

   (1)   ข้อเขียนแบบปรนัย เช่น การตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ มอเตอร์ไฟฟ้า

   (2)   ข้อเขียนแบบอัตนัย เช่น การตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ มอเตอร์ไฟฟ้า

   (3)   การสัมภาษณ์ เช่น การสอบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการตรวจสอบ Rotor และอุปกรณ์ประกอบ มอเตอร์ไฟฟ้า โดยมีแฟ้มสะสมผลงานประกอบการสัมภาษณ์

กลับ

ยินดีต้อนรับ