หน่วยสมรรถนะ

หน่วยสมรรถนะ

บำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้าเชิงแก้ไข (Corrective Maintenance: CM)

สาขาวิชาชีพพลังงานและพลังงานทดแทน


รายละเอียดหน่วยสมรรถนะ


1. รหัสหน่วยสมรรถนะ GPW-MARJ-850A

2. ชื่อหน่วยสมรรถนะ บำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้าเชิงแก้ไข (Corrective Maintenance: CM)

3. ทบทวนครั้งที่ 1 / 2567

4. สร้างใหม่ ปรับปรุง

5. สำหรับชื่ออาชีพและรหัสอาชีพ (Occupational Classification)

อาชีพผู้ปฏิบัติงานด้านการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า ระดับ 4

ISCO-08      7412 ช่างบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้า/ช่างซ่อมอุปกรณ์ไฟฟ้ากำลัง

6. คำอธิบายหน่วยสมรรถนะ (Description of Unit of Competency)

ผู้ที่ผ่านหน่วยสมรรถนะนี้ สามารถบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลักและอุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM) ได้ โดยสามารถอ่านแบบ Piping and Instrumentation Diagram (P&ID) แบบทางไฟฟ้าและคู่มือประกอบ เตรียมเครื่องมือและเอกสารที่เกี่ยวข้อง ตรวจสอบพื้นที่และประเมินความปลอดภัยก่อนเริ่มปฏิบัติงาน บำรุงรักษาอุปกรณ์ตามที่ได้รับมอบหมาย สามารถทดสอบอุปกรณ์และประสานงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึง ตรวจสอบรายละเอียดงานและบันทึกงานในระบบการจัดการงานบำรุงรักษาด้วยคอมพิวเตอร์ (CMMS)

7. สำหรับระดับคุณวุฒิ
1 2 3 4 5 6 7 8

8. กลุ่มอาชีพ (Sector)

พลังงานและพลังงานทดแทน สาขางานระบบผลิตไฟฟ้า

9. ชื่ออาชีพและรหัสอาชีพอื่นที่หน่วยสมรรถนะนี้สามารถใช้ได้ (ถ้ามี)
N/A

10. ข้อกำหนดหรือกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง (Licensing or Regulation Related) (ถ้ามี)

10.1    กฎกระทรวงกำหนดมาตรการความปลอดภัยเกี่ยวกับระบบไฟฟ้าในโรงงาน พ.ศ. 2550

10.2    กฎกระทรวง ระบบไฟฟ้าและระบบป้องกันอันตรายจากฟ้าผ่าของสถานที่ประกอบกิจการน้ำมัน พ.ศ. 2556

10.3    ประกาศคณะกรรมการส่งเสริมการพัฒนาฝีมือแรงงาน เรื่อง มาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ สาขาอาชีพช่างไฟฟ้าภายในอาคาร

10.4    ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการฝึกอบรมผู้บริหาร หัวหน้างาน และลูกจ้าง ด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน 

10.5    ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง การป้องกันและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ. 2552

11. สมรรถนะย่อยและเกณฑ์การปฏิบัติงาน (Elements and Performance Criteria)
หน่วยสมรรถนะย่อย (EOC) เกณฑ์ในการปฏิบัติงาน (Performance Criteria) รหัส PC
(ตามเล่มมาตรฐาน)		 รหัส PC
(จากระบบ)
PGS-MC04-4-002-01

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

1. อ่านแบบ P&ID, แบบเครื่องกลและแบบไฟฟ้า (Mechanical Drawing and Electrical Drawing) และคู่มือประกอบได้อย่างถูกต้อง

 PGS-MC04-4-002-01.01 223295
PGS-MC04-4-002-01

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

2. เตรียมเครื่องมือและเอกสารที่เกี่ยวข้องสำหรับการปฏิบัติงานซ่อมบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

 PGS-MC04-4-002-01.02 223296
PGS-MC04-4-002-01

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

3. ตรวจสอบความผิดปกติของอุปกรณ์เบื้องต้นพร้อมทั้งรายงานรายละเอียดงานก่อนการบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM)

 PGS-MC04-4-002-01.03 223297
PGS-MC04-4-002-01

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

4. ปฏิบัติงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) ตามที่ได้รับมอบหมาย

 PGS-MC04-4-002-01.04 223298
PGS-MC04-4-002-01

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

5. รายงานผลบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) พร้อมทั้งบันทึกในระบบการจัดการงานบำรุงรักษาด้วยคอมพิวเตอร์ (CMMS)

 PGS-MC04-4-002-01.05 223299
PGS-MC04-4-002-02

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

1. อ่านแบบ P&ID, แบบเครื่องกลและแบบไฟฟ้า (Mechanical Drawing and Electrical Drawing) และคู่มือประกอบได้อย่างถูกต้อง

 PGS-MC04-4-002-02.01 223300
PGS-MC04-4-002-02

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

2. เตรียมเครื่องมือและเอกสารที่เกี่ยวข้องสำหรับการปฏิบัติงานซ่อมบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

 PGS-MC04-4-002-02.02 223301
PGS-MC04-4-002-02

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

3. ตรวจสอบความผิดปกติของอุปกรณ์เบื้องต้นพร้อมทั้งรายงานรายละเอียดงานก่อนการบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM)

 PGS-MC04-4-002-02.03 223302
PGS-MC04-4-002-02

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

4. ปฏิบัติงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) ตามที่ได้รับมอบหมาย

 PGS-MC04-4-002-02.04 223303
PGS-MC04-4-002-02

ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

5. รายงานผลบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) พร้อมทั้งบันทึกในระบบการจัดการงานบำรุงรักษาด้วยคอมพิวเตอร์ (CMMS)

 PGS-MC04-4-002-02.05 223304

12. ความรู้และทักษะก่อนหน้าที่จำเป็น (Pre-requisite Skill & Knowledge)

1.    ความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า

2.    ความรู้พื้นฐานด้านงานบำรุงรักษา

13. ทักษะและความรู้ที่ต้องการ (Required Skills and Knowledge)

(ก) ความต้องการด้านทักษะ

ทักษะในการทำงานด้านเทคนิค (Technical Skills)

1.    ทักษะการอ่านแบบ P&ID

2.    ทักษะการอ่านแบบไฟฟ้า

3.    ทักษะการอ่านแบบเครื่องกล

4.    ทักษะด้านงานบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า

5.    การเตรียมวัสดุอุปกรณ์และเครื่องมือสำหรับการบำรุงรักษาได้ถูกต้องเหมาะสม

6.    การวิเคราะห์สาเหตุ (กรณีเกิดความผิดปกติ) และกำหนดแนวทางป้องกัน แก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจาก

   - อุปกรณ์ไฟฟ้า

   - อุปกรณ์เครื่องกล

   - อุปกรณ์ระบบควบคุมและเครื่องมือวัด

   - อื่นๆ 

7.    ทักษะการใช้งานระบบการจัดการงานบำรุงรักษาด้วยคอมพิวเตอร์ (CMMS)

8.    ทักษะการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการปฏิบัติงาน

ทักษะในการทำงาน (Soft Skills)

9.    ทักษะการติดต่อประสานงาน

10.    ทักษะการใช้ภาษาอังกฤษในการปฏิบัติงาน

11.    ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น (Team Working)

(ข) ความต้องการด้านความรู้

1.    หลักการทำงานของอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลักและอุปกรณ์สนับสนุน)

2.    ความรู้เกี่ยวกับการใช้เครื่องมือในงานบำรุงรักษาได้อย่างปลอดภัย

3.    วิธีการใช้เครื่องมือในงานบำรุงรักษา

4.    ความรู้เกี่ยวกับวิธีการใช้งานระบบการจัดการงานบำรุงรักษาด้วยคอมพิวเตอร์ (CMMS)

5.    ความรู้เรื่องการอ่าน KKS CODE

6.    คำศัทพ์ภาษาอังกฤษทางเทคนิคในการปฏิบัติงาน

14. หลักฐานที่ต้องการ (Evidence Guide)

   (ก) หลักฐานการปฏิบัติงาน (Performance Evidence) หรือ

1.    ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

2.    แบบบันทึกผลการสังเกตการปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

3.    แบบรวบรวม/แฟ้มสะสมผลงานการปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

4.    หลักฐานการอบรมด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดล้อม (ถ้ามี) โดยไม่ต้องประเมินในหน่วยสมรรถนะ ด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสิ่งแวดล้อม

5.    หลักฐานการอบรมหลักสูตรความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า (ถ้ามี) โดยไม่ต้องประเมินในหน่วยสมรรถนะความรู้พื้นฐานโรงไฟฟ้า

   (ข) หลักฐานความรู้ (Knowledge Evidence) หรือ

1.    หลักฐานการศึกษา

2.    ใบรับรองการปฏิบัติงานจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

3.    แบบบันทึกผลการสัมภาษณ์ (ถ้ามี)

4.    แบบบันทึกผลการสอบข้อเขียน (ถ้ามี)  

5.    แบบรวบรวม/แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio) การปฏิบัติงาน (ถ้ามี)

   (ค) คำแนะนำในการประเมิน

ประเมินเข้ารับการประเมินสามารถนำหลักฐานการปฏิบัติงานและหลักฐานความรู้มาประกอบในการประเมิน โดยรวบรวมข้อมูลตามรายละเอียดที่แสดงใน check-list รายการ

   (ง) วิธีการประเมิน

1.    พิจารณาหลักฐานความรู้ ที่ผู้เข้ารับการประเมินนำมาแสดง เช่น ใบรับรองฯ

2.    พิจารณาหลักฐานการปฏิบัติงาน แสดงหลักฐานการผ่านการอบรม/ใบรับรองจากสถานประกอบการ (ถ้ามี)

15. ขอบเขต (Range Statement)

ขอบเขตของการประเมินสมรรถนะในหน่วยสมรรถนะนี้ ผู้เข้ารับการประเมินจะถูกประเมินทักษะในการดำเนินการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลักและอุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (Corrective Maintenance: CM) โดยมีรายละเอียดอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้าดังรายการในคำอธิบายรายละเอียด

   (ก) คำแนะนำ

ผู้เข้ารับการประเมินจะต้องปฏิบัติการบำรุงรักษา โดยต้องทราบถึงหลักของการดำเนินการของงานบำรุงรักษาดังกล่าว

   (ข) คำอธิบายรายละเอียด

1.    อุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) ประกอบด้วย

   •    Substation and Distribution

   -    Switchyard

   -    Transformer

   - Switchgear

   - High Voltage (HV) Medium Voltage (MV) and Low Voltage (LV) Circuit breaker 

   - Protection Relay

   - Electrical Measurement

   - Cable and Jointer

   - Communication System

   - Control Panel เช่น H2 & Seal Oil System Precipitator Automatic Transfer Device (ATD) เป็นต้น

   • Rotating Electrical Machine

   - Generator

   - Motor

   • Power Electronics

   - Uninterruptible Power Supply (UPS)

   - Electrical Machine Drives

   - Automatic Voltage Regulator (AVR) & Excitation System

   **อุปกรณ์หลัก คือ อุปกรณ์ไฟฟ้าไฟฟ้าที่หากเกิดปัญหาจะส่งผลกระทบต่อกำลังการผลิตของโรงไฟฟ้าหรือความพร้อมจ่ายไฟฟ้าของโรงไฟฟ้า (Reliability) โดยตรง

2.    อุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) ประกอบด้วย

   - Fire protection system 

   - Grounding and lightning protection

   - Lighting & Power Plug 

   - Cathodic protection system

   - Air conditioning system

   - Crane 

   - Hoist and elevator 

   - Close circuit television (CCTV) 

   - Emergency Diesel Generator 

   - Intercom 

   **อุปกรณ์สนับสนุน คือ อุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้าที่หากเกิดปัญหาจะไม่ส่งผลกระทบต่อกำลังการผลิตของโรงไฟฟ้าหรือความพร้อมจ่ายไฟฟ้าของโรงไฟฟ้า (Reliability) โดยตรง

3.    เตรียมเครื่องมือและเอกสารที่เกี่ยวข้อง โดยจะดำเนินการเตรียมเครื่องมือและเอกสารที่เกี่ยวข้องกับงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) 

   เอกสาร เช่น ใบงาน Work Order, Lock Out Tag Out (LOTO), Self-Check, Work Instruction (WI), Inspection Sheet เป็นต้น 

   เครื่องมือ เช่น เครื่องมือวัด, Consumable Part, Spare Part โดยอุปกรณ์ที่เตรียมทั้งหมดจะเป็นการเตรียมตาม WI ของงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM)

4.    ตรวจสอบความผิดปกติของอุปกรณ์เบื้องต้น โดยจะดำเนินความผิดปกติของอุปกรณ์เบื้องต้น เช่น Motor มีการสั่นสะเทือนของมอเตอร์ เสียงดังของมอเตอร์ Generator เกิดการอาร์คที่แปรงถ่าน (Carbon brush) Circuit breaker tripped เป็นต้น ตรวจสอบพื้นที่และประเมินความปลอดภัยก่อนเริ่มปฏิบัติงาน รวมถึงประสานงานกับหน่วยงานเดินเครื่องโรงไฟฟ้าเพื่อเข้าพื้นที่ปฏิบัติงาน

5.    รายงานรายละเอียดงานก่อนการบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) โดยหัวหน้างานจะมอบหมายให้เข้าไปตรวจสอบเบื้องต้นก่อน จากนั้นผู้ปฏิบัติงานจะรายงานผลการตรวจสอบและวิเคราะห์ปัญหาเบื้องต้น แล้วจึงเปิดใบงานและ Work permit 

6.    ปฏิบัติงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) โดยจะดำเนินปฏิบัติงานบำรุงรักษา ทดสอบอุปกรณ์ และประสานงานกับหน่วยงานเดินเครื่องโรงไฟฟ้าเพื่อคืนพื้นที่ปฏิบัติงาน

7.    รายงานผลงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) จะรายงานผลงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) ซึ่งรวมถึงระบุและรายงานปัญหากรณีที่ไม่สามารถปฏิบัติงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข ให้กับหัวหน้างาน 

8.    บันทึกงานในระบบการจัดการงานบำรุงรักษา โดยจะบันทึกผลงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข (CM) ในระบบการจัดการงานบำรุงรักษาด้วยคอมพิวเตอร์ (CMMS) จะต้องได้รับการอนุมัติจากหัวหน้างานชั้นต้นก่อน

9.    ปัญหากรณีที่ไม่สามารถปฏิบัติงานบำรุงรักษาเชิงแก้ไข เช่น 

   -    ไม่มี spare part ต้องสั่งซื้อ

   -    ผู้ปฏิบัติงานเดินเครื่องโรงไฟฟ้าประเมินแล้วไม่ยินยอมให้ทำงานซ่อม

   -    เป็นต้น 

16. หน่วยสมรรถนะร่วม (ถ้ามี)
N/A

17. อุตสาหกรรมร่วม/กลุ่มอาชีพร่วม (ถ้ามี)
N/A

18. รายละเอียดกระบวนการและวิธีการประเมิน (Assessment Description and Procedure)

18.1   เครื่องมือประเมิน ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

   (1)   ข้อเขียนแบบปรนัย เช่น การปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

   (2)   การสัมภาษณ์ เช่น การสอบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์หลัก) เชิงแก้ไข (CM)

18.2   เครื่องมือประเมิน ปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

   (1)   ข้อเขียนแบบปรนัย เช่น การปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

   (2)   การสัมภาษณ์ เช่น การสอบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการปฏิบัติการบำรุงรักษาอุปกรณ์ไฟฟ้าโรงไฟฟ้า (อุปกรณ์สนับสนุน) เชิงแก้ไข (CM)

กลับ

ยินดีต้อนรับ